Pháp lý khởi nghiệp kinh doanh

Trên thực tế, hầu hết các công ty khởi nghiệp luôn hướng tới mục tiêu về hiệu suất doanh số mà ít dành sự ưu tiên để hoàn thành những vấn đề về pháp lý, nghiên cứu phương pháp quản trị rủi ro pháp lý. Trong khi, vấn đề pháp lý luôn là một trong những việc làm doanh nghiệp tốn kém rất nhiều thời gian và công sức, thậm chí còn làm cản trở quá trình thực thi các chiến lược kinh doanh của doanh nghiệp.

HGP Law xin chia sẻ tới bạn đọc những câu chuyện pháp lý mà nhà khởi nghiệp phải biết nếu mà không để ý và quan tâm đến nó sẽ khiến các vấn đề gặp phải hết sức rắc rối từ đó để doanh nghiệp có phương pháp quản trị đúng đắn và hạn chế rủi ro pháp lý.

=> Tham khảo thủ tục Thành lập Công ty

1. Vấn đề về vốn đầu tư và những mâu thuẫn về lợi ích

Đã từ rất lâu, việc “hùn hạp kinh doanh” là một trong những hình thức hết sức phổ biến, phương thức này thường dựa trên sự tin tưởng nhau là chủ yếu, các thỏa thuận thường đơn giản, dựa vào thiện chí của các bên.

Đối với thị trường khởi nghiệp ngày nay cũng không ngoại lệ, các doanh nhân khởi nghiệp bằng cách kêu gọi những cộng sự hùn tiền và công sức để triển khai dự án, khi nào có nhà đầu tư rót vốn thì mới bắt đầu quan tâm đến việc hình thành pháp nhân.

Với cách làm này, nhà sáng lập dự án và các cộng sự sẽ rất dễ xảy ra các xung đột liên quan đến việc góp vốn, sử dụng vốn, quyền sở hữu tài sản, phân chia lợi ích… do những thỏa thuận từ các thành viên thường sơ sài, không có một cơ sở pháp lý, chứng nhận hay sự bảo vệ nào từ pháp luật.

Thông thường, ở giai đoạn đầu của khởi nghiệp sẽ rất ít khi xảy ra các tranh chấp giữa các cổ đông và chủ sở hữu. Các vụ tranh chấp về phân chia lợi ích, vốn góp,…thường xảy ra khi dự án đã đi vào hoạt động ổn định, mang về lợi nhuận cao,…

Do vậy, nhà sáng lập và cộng sự phải có những thỏa thuận cổ đông hay thỏa thuận thành viên rõ ràng ngay khi thành lập doanh nghiệp và đưa vào điều lệ công ty. Đối với những trường hợp đặc biệt, các nội dung thỏa thuận không được cơ quan chức năng chấp thuận tại bản Điều lệ, hoặc các thỏa thuận mang tính bảo mật, nhạy cảm… thì có thể thỏa thuận đưa vào các nghị quyết, quy định trong nội bộ doanh nghiệp, miễn là không trái quy định pháp luật và đạo đức xã hội.

=> Tham khảo quy định về vốn điều lệ công ty

2. Vấn đề về quyền sở hữu trí tuệ

Tại Việt Nam, các vi phạm về sở hữu trí tuệ, hàng giả, hàng nhái ngày càng tràn lan, là một trong những mối quan ngại hàng đầu của doanh nghiệp. Việc đăng ký bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ không chỉ thể hiện “chủ sở hữu” mà còn là cơ sở để thực hiện việc khiếu nại, khiếu kiện doanh nghiệp xảy ra sự cố.

Do vậy, khi doanh nghiệp có các ý tưởng về sản phẩm, dịch vụ độc đáo thì cần phải đăng ký Quyền sở hữu trí tuệ ngay khi triển khai dự án hoặc ngay sau khi doanh nghiệp được thành lập nhằm phòng tránh tối đa tình trạng “đánh cắp ý tưởng và chất xám” từ đối thủ.

Tùy vào từng loại hình sản phẩm, dịch vụ, chủ doanh nghiệp nên quan tâm đến việc bảo hộ bản quyền tác giả, nhãn hiệu, bằng sáng chế, giải pháp hữu ích… Đặc biệt, các mô hình kinh doanh nhượng quyền thương mại, phát triển chuỗi hay thu hút đầu tư càng phải quan tâm đến vấn đề này.

=> Tham khảo thủ tục đăng ký bảo hộ nhãn hiệu sản phẩm

3. Vấn đề lựa chọn mô hình doanh nghiệp hoạt động

Mỗi loại hình doanh nghiệp sẽ có một quy chế pháp lý đặc thù. Những nhà khởi nghiệp thường có xu hướng chọn mô hình công ty cổ phần vì họ cho rằng nó dễ huy động vốn đầu tư. Nhưng thực tế, với các doanh nghiệp khởi nghiệp, mô hình này có nhiều hạn chế so với mô hình công ty trách nhiệm hữu hạn

Nhược điểm của công ty cổ phần là nếu công ty chưa thật sự ổn định về kinh doanh/cơ cấu mà thay đổi người lãnh đạo thì sẽ ảnh hưởng đến doanh nghiệp, vì sau 3 năm thành lập, các cổ đông sáng lập được quyền chuyển nhượng cổ phần. Còn với mô hình trách nhiệm hữu hạn, doanh nghiệp sẽ ổn định và có thể thay đổi loại hình kinh doanh phù hợp khi công ty đã phát triển. Do vậy, các công ty khởi nghiệp nên cân nhắc việc lựa chọn mô hình công ty cho phù hợp với kế hoạch phát triển của mình.

Những vấn đề pháp lý quan trọng cần lưu ý ở bước này gồm: các chế độ trách nhiệm quản lý tài sản, vốn, cơ cấu bộ máy tổ chức, phân chia lợi ích trong công ty.

=> Tham khảo bài viết quy định Doanh nghiệp là gì?

4. Vấn đề về pháp lý nội bộ

Khi bạn đã có một nhóm và đã sẵn sàng cho ý tưởng kinh doanh của mình cũng là lúc các vấn đề pháp lý nội bộ cần được triển khai.

Đó là các văn bản thỏa thuận giữa các thành viên sáng lập, cổ đông, các cam kết về định hướng và kế hoạch hợp tác, đảm bảo quyền lợi và công sức đóng góp của các thành viên theo nguyên tắc công bằng – các bên đều có lợi – rủi ro cùng chịu. Các Startup cần làm quen với những thỏa thuận giấy trắng mực đen thay vì “thỏa thuận miệng”.

Đó cũng là các văn bản pháp lý với người lao động: hợp đồng lao động, nội quy công ty, quy chế lương, phiếu thu, phiếu chi, …

Các hợp đồng với đối tác, nhà đầu tư, khách hàng cũng cần được hoàn thiện trong khung pháp lý nội bộ này.

=> Tham khảo bài viết Công ty là gì?

5. Vấn đề về cơ hội làm ăn

Để tiếp cận các nhà đầu tư, bên cạnh việc thể hiện sự khác biệt và tiềm năng phát triển của doanh nghiệp, bạn còn phải chứng minh được sự minh bạch về số liệu, sổ sách cũng như các nguyên tắc của mình . Bởi vì, những nhà đầu tư tự do thường đầu tư khi công ty ở giai đoạn bắt đầu phát triển. Khi đó, họ không quan tâm đến việc các bạn thành lập doanh nghiệp như thế nào mà chỉ để ý đến dự án có mô hình chuẩn, đội ngũ tốt và “luật chơi” rõ ràng hay không.

Hơn nữa, nếu muốn giao dịch thành công với nhà đầu tư thì bạn phải đảm bảo được hồ sơ pháp lý đầy đủ, tuân thủ đúng pháp luật để không bị vuột mất những thương vụ “béo bở”.

Trong kinh doanh, cần chuẩn bị các giấy tờ liên quan đến ngành nghề, vốn, đáp ứng một hoặc nhiều điều kiện kinh doanh. Đối với một số lĩnh vực kinh doanh, các giấy phép chuyên ngành (giấy phép con) là điều kiện bắt buộc

=> Ngoài chứng khoán hãy tham khảo tốp 10 ý tưởng kinh doanh tại nhà

6. Vấn đề về nguồn vốn và phân chia lợi nhuận

Pháp luật không yêu cầu vốn tối thiểu để đưa vào kinh doanh, trừ những ngành nghề kinh doanh cần có vốn pháp định. Để tránh trường hợp phải tăng hoặc giảm vốn điều lệ với thủ tục phức tạp, doanh nghiệp cần xác định nguồn vốn đưa vào kinh doanh phù hợp với năng lực nội tại và quy mô kinh doanh cũng như ngành nghề kinh doanh.

Ngoài ra các doanh nghiệp trẻ cần lưu ý vấn đề góp vốn của công ty như: tài sản đưa vào góp vốn, các trường hợp cấm góp vốn, thời hạn góp vốn cụ thể đối với từng loại hình doanh nghiệp theo quy định của Luật doanh nghiệp 2014, cách xử lý khi thành viên không góp hoặc chưa góp đủ số vốn đã cam kết...

Phân chia lợi nhuận: Theo quy định của Luật doanh nghiệp 2014, trong hồ sơ đăng ký thành lập doanh nghiệp phải có Điều lệ công ty. Theo đó, Điều lệ công ty phải có nội dung cơ bản như nguyên tắc phân chia lợi nhuận sau thuế và xử lý lỗ trong kinh doanh. Do đó ngay từ khi bắt đầu thành lập doanh nghiệp, các nhà khởi nghiệp cần thỏa thuận rõ nguyên tắc phân chia lợi nhuận để tránh tranh chấp. Trường hợp cách chia lợi nhuận không còn phù hợp thì cần sửa đổi, bổ sung Điều lệ đúng quy định pháp luật.

=> Tham khảo kỹ năng quản lý doanh nghiệp

7. Vấn đề về hợp đồng, giao dịch kinh doanh

Trước khi tiến hành ký kết hợp đồng chính thức, doanh nghiệp nên nhờ chuyên gia, cố vấn luật soạn thảo các bản hợp đồng mẫu để sử dụng trong đàm phán, ký kết với đối tác và khách hàng.

Vì khi xảy ra tranh chấp, đa phần các doanh nghiệp trẻ thường là đối tượng gặp nhiều rủi ro hơn cả. Nguyên nhân chính là do các chủ DN trẻ ít quan tâm đến các điều khoản pháp lý như các cam kết, quyền và nghĩa vụ của các bên, biện pháp chế tài, phương án xử lý khi có vướng mắc phát sinh…, mà đa phần chỉ quan tâm đến các điều khoản về thương mại (giá, thanh toán và hàng hóa).

=> Quản lý phải biết quy định về kế toán doanh nghiệp

8. Vấn đề về thuế, kế toán

Những quy định và các chính sách về Thuế mỗi năm đều có sự thay đổi. Để phòng tránh được các sai phạm về pháp luật, doanh nghiệp cần phải liên tục cập nhật các thông tin mới để thực hiện công tác đúng với quy định. Nghĩa vụ thuế được căn cứ trên ba nguyên tắc: chính xác, đầy đủ và đúng thời hạn.

Khi thành lập doanh nghiệp, cần phải chú ý việc đăng ký thuế ban đầu cũng như kê khai và xác định các loại thuế mà doanh nghiệp cần phải đóng (tùy vào lĩnh vực kinh doanh của doanh nghiệp). Các loại thuế cơ bản là: thuế môn bài, thuế giá trị gia tăng và thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế bảo vệ môi trường, thuế xuất – nhập khẩu…

Nếu doanh nghiệp chậm nộp, trễ hạn, kê khai sai hoặc kê khai thiếu sẽ bị xử phạt theo quy định của pháp luật hiện hành.

=> Tổng hợp kiến thức liên quan đến kế toán thuế

9. Vấn đề về điều khoản sử dụng khi sử dụng trang web

Truyền thông digital là kênh nổi bật mà các nhà khởi nghiệp nhắm đến để quảng bá sản phẩm của mình và tiếp cận khách hàng. Họ thường dùng các trang web, fanpage hay cửa hàng ảo… để quảng cáo. Vì vậy, việc nắm rõ các điều khoản sử dụng trang web là một điều quan trọng đối với các startup.

Nếu nhà khởi nghiệp có một trang web, các điều khoản này sẽ quy định cách sử dụng trang web hay những thông tin có trên trang web đó đối với người truy cập.

Các điều khoản này cũng là nền tảng giúp các nhà sáng lập giảm hoặc miễn trách nhiệm đối với các hành vi vi phạm, đặc biệt đối với những trang web mà người sử dụng có thể đăng bài viết hoặc lời nhận xét.

=> Tham khảo khái niệm chữ ký số là gì

10. Vấn đề về thủ tục hành chính liên quan đến doanh nghiệp

Tùy vào loại hình doanh nghiệp và ngành nghề kinh doanh, kế hoạch phát triển doanh nghiệp mà người đứng đầu doanh nghiệp nên chuẩn bị các thủ tục hành chính, giấy phép đặc thù trong ngành kinh doanh của mình.

Ví dụ như: kinh doanh đồ ăn, thực phẩm, thức uống phải có giấy chứng nhận vệ sinh an toàn thực phẩm, chứng nhận tiêu chuẩn cơ sở, … Kinh doanh thương mại điện tử phải có giấy phép kinh doanh thương mại điện tử. Liên quan đến xuất nhập khẩu phải có giấy phép xuất nhập khẩu, …

Hoặc những thủ tục hành chính hỗ trợ phát triển doanh nghiệp như: đăng ký mã số mã vạch, đăng ký tiêu chuẩn chất lượng sản phẩm, đăng ký ISO, …

Nền kinh tế Việt Nam đang từng bước chuyển mình để có thể thành “con rồng Châu Á” tiếp theo. Các nhà khởi nghiệp Việt còn chần chừ gì nữa mà không hành động, khi được chuẩn bị kỹ lưỡng thì những vấn đề pháp lý sẽ không còn là rào cản, thậm chí sẽ trở thành bước đệm đưa doanh nghiệp tiến xa hơn

=> Tham khảo thủ tục Thành lập công ty TNHH; Thành lập công ty cổ phần

Lời khuyên cho các doanh nghiệp mới khởi nghiệp

Doanh nghiệp nên cân nhắc phân bổ nguồn lực để tìm hiểu kỹ những luật lệ và nắm bắt các thay đổi của luật pháp trong kinh doanh. Nếu cần thiết, hãy nhờ sự cố vấn từ luật sư có kinh nghiệm hoặc những đơn vị chuyên thực hiện các thủ tục pháp lý, về thuế doanh nghiệp, thuế nhà nước để nhận được sự tư vấn ngay giai đoạn bắt đầu triển khai ý tưởng kinh doanh.

Đối với những nội dung trong quá trình chia sẻ HGP Law vẫn còn thiếu sót chưa cập nhật được hết vẫn mong quý bạn đọc góp ý, chia sẻ và sẻ và để lại bình luận để HGP Law có thêm động biên tập các bài viết.

Trân trọng cảm ơn.

=> Tham khảo thủ tục Thành lập Công ty

=> Tham khảo bài viết Công ty TNHH 1TV là gì?, công ty TNHH hai thành viên trở lên, Công ty cổ phần là gì?

Gửi yêu cầu tư vấn

Chấm điểm cho bài viết này